گلچین مطالب من

علم آموزی و تحصیل معارف اسلامی، یکی از توصیه های همیشگی رهبر معظم انقلاب به جامعه زنان بوده است. چنانچه ایشان در پیامی منحصر به فرد به کنگره امینه امین در اصفهان از مقام شامخ و ارجمند حاجیه خانم همایونی قدردانی کردند. بنا به اهمیت این موضوع و بررسی جایگاه زنان در علم و هنر اسلامی پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشرآثار رهبر انقلاب با بانو مجتهده زهره صفاتی گفتگویی را تنظیم و منتشر کرده است.

اخیراً همایشی تحت عنوان «امینه امین» در شهر اصفهان برگزار شد و در آن همایش به طور خاص از شخصیت سرکار حاجیه خانم همایونی از شاگردان بانو مجتهده امین تقدیر شد. رهبر معظم انقلاب در پیام خود به این همایش، تأکید داشتند که وجود چنین شخصیت هایی نشان دهنده آمادگی و استعداد زنان ایرانی برای پیمودن مدارج عالیه علم و معرفت دینی است؟ شما حضور بانوان در عرصه تحصیل معارف دینی را چقدر ضروی می دانید و ضرورتش را بر اساس چه مبنایی تعریف می فرمایید.
ضرورت یادگیری معارف دینی و تحصیل بانوان در این عرصه که چندین بار از سوی رهبر انقلاب حفظه الله مورد تاکید قرار گرفته است، پایه های آن در آموزه های دینی نهفته است و ضرورت این یادگیری ظاهراً از صدر اسلام وجود داشته است؛ یعنی وقتی پیامبر خدا(ص) مبعوث به رسالت شدند، مخاطب ایشان در بخش هایی از آموزه های دینی خانم ها بودند. بنابراین خانم ها هم باید در زمینه معارف دین و فهم قرآن کریم و دستورات دینی آشنا باشند. من بر اساس توصیه های رهبری، برخی تحقیقات را در بحث «طهارت» انجام دادم و در ملاقات های بعدی گزارش دادم که ایشان خیلی استقبال کردند. حتی توصیه کردندکه این تحقیقات به دست مراجع معظم تقلید هم داده شود. پرسش و پاسخ های اسماءبنت عمیس با پیامبر (ص)که در تاریخ ثبت شده است بیانگر این است که پیامبر زمینه را برای خانم ها فراهم کرده بودند تا آن ها به محضر ایشان بیایند و به شکل مستقیم سؤالات خود را مطرح کنند. همچنین برخی احکام و دستورات دینی از طریق برخی همسران پیامبر (ص) به بانوان منتقل می شد که همه این ها بیانگر توجه پیامبر گرامی اسلام به موضوع یادگیری بانوان در زمینه علوم و معارف اسلامی است. فارغ از این مسائل، بزرگ ترین شخصیتی که در دامن خاندان نبوت پرورش یافت، وجود صدیقه طاهره(س) بود که این وجود مقدس در حقیقت پیوند دهنده بین نبوت و امامت بودند و درحقیقت ظرف فهم معارف دین و قرآن کریم از طریق ایشان به همه جهان اسلام منتقل شد که البته ما کمتر به این پرداختیم. دخترانی هم که فاطمه زهرا(س) تربیت می کند، یعنی حضرت زینب(س) و حضرت ام کلثوم(س)، به خصوص حضرت زینب درخشش ویژه ای در همین زمینه داشتند.

آیا این روند در مقاطع بعدی تاریخی نیز ادامه یافته است؟

در طول تاریخ هم بانوان برجسته و مهمی بودند که این ها هرکدام در عصرخودشان درخشش ویژه داشتند. به عنوان مثال هردو دختر شیخ طوسی محدث بودند و فهم نسبت به قرآن و روایات داشتند و از طرف پدرشان اجازه روایت داشتند و هم صاحب نظر در فقه بودندکه یکی از این ها همسر ملاصالح مازندرانی است و معروف است که در استنباط برخی از احکام فقهی با ایشان مشورت می کردند. همه این ها حکایت از این دارد که بانوان از صدر اسلام تا عصر حاضر که باید بگویم عصر بیداری اسلامی است، در عرصه علم و معارف اسلامی نقش داشته اند.

نقش انقلاب اسلامی ایران در بروز و شکوفایی استعداد بانوان در این عرصه چگونه بود؟

با پیروزی انقلاب اسلامی، زمینه برای فراگیری بانوان در عرصه های مختلف از جمله علوم دینی ایجاد شد و انقلاب به معنای دقیق کلمه در این بخش ها صورت گرفت. امام راه حل(ره) فرمودند که ما باید مدرسه ای را برای خانم ها تأسیس کنیم که در شأن خانم ها و درشأن این انقلاب باشد. بعد از ایشان نیز رهبر معظم انقلاب همان مسیر را ادامه دادند و فضا را به گونه ای فراهم کردند تا زنان، خودشان را بشناسند و بتوانند ادای وظیفه کنند. ایشان حتی مطالباتی دارند که خانم ها باید در مسیر معارف دین، فهم کتاب و سنت، قدم های ارزنده ای بردارند.

تحصیل بانوان در زمینه معارف دینی چه آثار و برکاتی خواهد داشت؟

در مرحله اول برای خود این افراد و خانواده ها مفید است؛ زیرا خانواده های این افراد سمت و سوی دینی و قرآنی و جهت گیری الهی پیدا می کنند. در وهله بعد، به جامعه نوپای و در حال رشد، بالندگی و پویایی ما کمک می کند. تدوین چشم انداز بیست ساله و دستور حضرت آقا به ترسیم نقشه جامعه علمی کشور، بیانگر تأکید ایشان بر بالندگی و پویایی علمی در همه عرصه ها است و تحصیل بانوان در عرصه علوم اسلامی نیز در همین راستا تعریف می شود. من با جرأت اعلام می کنم که هر چه رونق تحصیل بانوان در زمینه علوم و معارف اسلامی بالاتر رود، مشکلات اخلاقی، رفتاری و خانوادگی ما در سطح جامعه کمتر خواهد شد.

رهبر انقلاب در سفر سال گذشته به قم، در فرازی از سخنانشان در دیدار طلاب تأکید داشتند که حضور دانشمندان اسلامی زن در عرصه های مختلف دارای اثرات عظیم در دنیا و آبرو برای انقلاب خواهد بود. شما اثرات بین المللی تحصیلات معارف دینی بانوان را چگونه می بینید؟
بُعد بین المللی آن نیز بسیار مؤثر خواهد بود. البته مشروط به این که بتوانیم درست تبلیغ کنیم. معمولاً در سفرهایی که بانوان حوزوی برای شرکت در سمینارهای علمی به خارج کشور می روند، با استقبال مواجه می شوند وخانم های ایرانی در چنین جلساتی تحول آفرینی می کنند و به اصطلاح نبض جلسه را در دست می گیرند. اما هنوز بر روی این مسأله سرمایه گذاری نشده است و رسانه ها نیز فعالیت قابل توجهی در این زمینه نداشته اند.
در حالی که وقتی بانوان حوزوی در نشست های بین المللی شرکت می کنند یا مردم و اندیشمندان کشورهای مختلف به نحوی از جریان تحصیل بانوان در حوزه های ایران مطلع می شوند، نگاه آن ها به طور کامل تغییر می کند و واقعاً آبرویی برای اسلام و انقلاب به خصوص تشیع می شوند؛ چون در اهل سنت به این شکل به خانم ها اجازه نمی دهندکه بتوانند در این عرصه ها صاحب نظر باشند. رهبر انقلاب در دیدار با طلاب قم فرمودند: بانوان باید خوب درس بخوانند. البته هدف نهایی درس خواندن بانوان، تنها مجتهد شدن یا فیلسوف شدن نیست. آشنایی با معارف اسلامی و قرآنی است که می تواند برای خود آنها و برای دیگران مورد استفاده قرار بگیرد.

اگر امکان دارد، توضیحاتی درباره مقام علمی و معنوی بانو مجتهده امین بیان کنید.
سرکار خانم بانو مجتهده امین اصفهانی در دوره ای زندگی می کردندکه به تعبیر خانم همایونی، بسیاری از افراد اهل اطلاع نبودند، اما ایشان در آن مقطع با آن فراز و نشیب هایی که در طول زندگی ایشان وجود داشت، به تحصیل علوم و معارف اسلامی به خصوص فلسفه و عرفان همت می گمارند و این خیلی قابل اهمیت است. صفای باطن بانو مجتهده امین یک فصل مفصلی است که از نظر سیر و سلوک و معنویت در سطح بالایی قرار داشتند و خودشان می فرمودندکه من انوار اهل بیت (ع) را در طفولیت مشاهده می کردم و می دیدم. به بقیه هم توصیه می کردند که دیدن انوار اهل بیت (ع) آغاز راه است. خانم همایونی می گفتندکه آن اواخر، یک بار خدمت ایشان رفتم و دیدم که گریه می کنند و خیلی اشک می ریزند. از علت گریه پرسیدم، گفتند: «من به نفس مطمئنه رسیدم، ولی نمی دانم چرا نگهم داشته اند. من به اون چیزی که می خواستم در طول زندگی برسم، رسیدم. می ترسم این از دستم بازگرفته شود.» شما افق را نگاه کنید. این ها حرف های عادی نیست. اولین کتابی که بانوامین نوشتند، «اربعین هاشمیه» بود و به تعبیر خانم همایونی آوازه این کتاب به نجف می رسدکه یک خانمی، چنین کتابی با آن استحکام و ابعاد نوشته است. خلاصه کتاب نیز در نجف منتشر می شود و به تدریج در محافل علمی و در محافل مردمی مطرح می گردد.

با توجه به آشنایی شما با حاجیه خانم همایونی، شخصیت علمی و اخلاقی ایشان را چگونه ارزیابی می کنید؟
خانم همایونی از دوستان صمیمی بنده است. در واقع از بین شاگردان بانوامین، آن شاگردی که توانست هم از لحاظ معنوی و هم از لحاظ علمی، دیدگاه های خانم امین را منتقل کند، خانم همایونی هستند. واقعاً صفای باطن دارد. در همین سال های اخیر به اتفاق چند نفر خدمتشان رسیدیم. ایشان می گفت: «من هرچه وسیله در خانه داشتم، به بیرون دادم. چون دیگر معلوم نیست چقدر عمر می کنم و نمی خواهم وابسته باشم.حتی اثاث منزلم را هم دادم.» می گفت: «منتظرم از نظر نفسانی آن رشد کافی را پیدا کنم و بِرَم»؛ دیدم که همان خواسته استادش را دنبال می کند. همچنین ایشان درصدد این است که یک خدمتی برای خانم ها در جهان اسلام اتفاق بیفتد و حقوق زن ها و محرومیت هایی که بانوان در عرصه های مختلف با آن مواجهند، برداشته شود. یکی دیگر از دغدغه های ایشان، حضور بی حد و حصرخانم ها در بیرون است که به شدت با این موضوع مخالفند و می گویند ساختار وجودی خانم ها برای کار دیگری ساخته شده و علی رغم این که در حوزه های دینی ورود پیدا کنند و صاحب نظر باشند، لکن این نکته اساسی را نباید فراموش کنندکه بحث خانه و خانواده و خانواده محوری از اساسی ترین اموری است که خداوند بر عهده زن گذاشته است. و معتقدند که حضور بی حد وحصر خانم ها در بیرون، به این موضوع ضربه می زند. در مجموع ایشان شخصیت مخلصی است که صداقت در چهره، در زبان و در قلب ایشان احساس می شود. در پیام تجلیل رهبر انقلاب نیز به جایگاه ایشان اشاره شد.

مطالبات رهبر انقلاب از حوزه های بانوان طلبه چیست؟
با مرور دیدگاه های ایشان و نیز با توجه به ملاقات هایی که بنده با ایشان داشتم، ایشان تمایل دارند که خانم ها در عرصه های مختلف علوم دینی با جدیت وارد شده و صاحب نظر شوند. به طور خاص در حوزه مباحث زنان معتقدند که خانم ها خودشان در این عرصه وارد شوند و مسائل را حل کنند. من براساس اشارت های ایشان، برخی تحقیقات در بحث طهارت را انجام دادم و در ملاقات های بعدی گزارش دادم که ایشان خیلی استقبال کردند. حتی توصیه کردند که این تحقیقات به زبان عربی نوشته شود و به دست مراجع معظم تقلید هم داده شودکه حسب فرمایش ایشان این اقدامات را نیز انجام دادم. همچنین در جای دیگری به بنده فرمودندکه سعی کنید که مباحث از استدلال کافی بهره مند باشد.ایشان دید باز و بسیار روشنی در حوزه مسایل زنان دارند. ان شاءالله انتظارات ایشان به همت مسئولان و همین طور نگاه مثبت بدنه حوزه نسبت به رشد بانوان طلبه در عرصه های مختلف علوم دینی محقق خواهد شد.

منبع: نشریه دنیای زنان شماره 69

گردشگری سفر کردن برای لذت بردن یا برای تفریح کردن در جایی دور از محل زندگی‌اتان است. مردم این کار را به دلایل مختلف انجام می دهند – خوش بگذرانند، از کشورهای دیگر دیدن کنند و در مورد سایر فرهنگ ها یاد بگیرند یا فقط از زندگی کاری استرس زا تمدد اعصاب کنند. گردشگران به مقصد های مختلف می روند - کشورهای دارای نشانهای اختصاصی، مکان هایی با سواحل زیبا و یا به سادگی مناطق بیابانی و طبیعت دست نخورده. امروزه مردم برای آثار شفا بخش آبهای معدنی و همچنین ارائه خدمات سلامتی، ماساژ، حمام بخار و سایر خدمات به چشمه‌های آب گرم می روند. گردشگری در چند دهه گذشته بسیار زیاد شده است، عمدتا به این دلیل که شیوه زندگی مردم تغییر کرده است. آنها نمی خواهند بیشتر در خانه بمانند. آنها در سفر پول بیشتری نسبت به نسل های گذشته خرج میکنند. مسافرت نیز ارزان تر و مقرون به صرفه تر شده است. افزایش خطوط هواپیمایی متناسب با بودجه موجب شده است که هزینه های سفر به کشورهای دور قابل پرداخت شود.

انواع گردشگری

گردشگری ساحلی

بسیاری از گردشگران تعطیلات خود را در سواحل می گذرانند. آنها تمدد اعصاب میکنند، حمام می گیرند و یا فقط از نسیم دریای شور و از اقیانوس لذت می برند. گذران تعطیلات در سواحل، سنتی طولانی مدت بیش از یک و نیم قرن داشته است.

گردشگری زمستانی

گردشگری زمستانی در اواسط قرن نوزدهم آغاز شد، زمانی که اروپایی های ثروتمند به سنت موریتز و سایر استراحتگاه های کوهستانی رفتند. در اروپا و در ارتفاعات راکی امریکا، استراحتگاههای اسکی میلیون ها نفر را جذب می کند. آسانسورهای مختلف اسکی بازان را به ارتفاع بیش از 3000 متر منتقل می کند.

گردشگری پزشکی

مردم برای درمان و عملیات پزشکی به سایر کشورها می روند. به عنوان مثال، زنان ایرلندی به انگلیس می روند زیرا سقط جنین در کشورشان ممنوع است. مردم اروپای غربی برای درمان دندانپزشکی به اروپای شرقی سفر می کنند. آمریکایی ها برای جراحی پلاستیک و سایر عملها به مکزیک می روند.
گردشگری آموزشی
جوانان به عنوان تبادل دانشجو در کشورهای دیگر زندگی می کنند، جایی که آنها به مدرسه می روند و زبان و فرهنگ کشور میزبان را مطالعه می کنند.
گردشگری ورزشی

تعداد رو به افزایشی از طرفداران ورزش به نقاطی که رویدادهای ویژه برگزار می شوند سفر می کنند. بازی های المپیک و مسابقات قهرمانی جهانی جاذب بازدید کنندگان از سراسر جهان است.
تورهای مسافرتی
تورهای سازمان یافته در اواسط قرن نوزدهم توسط یک تاجر بریتانیایی، توماس کوک آغاز شد. تورهای مسافرتی متشکل از سفر به و اقامت در مقصد است. یک آژانس توریستی اغلب همه چیز را از یک پرواز هواپیما تا کرایه ماشین ارائه می دهد. گاهی اوقات چنین تورهای مسافرتی‌ای ترکیبی از تعطیلات ساحلی و سفرهای گشت و گذاری را فراهم می کنند.
گردشگری چشمه‌های آب گرم
چشمه‌های آب گرم از زمان رومیها محبوب شده اند. در قرن شانزدهم، حمام بریتانیا مرکز گردشگری چشمه‌های آب گرم برای مردم متمول شد. در خلال قرن نوزدهم چشمه‌های آب گرم در همه جای اروپا سر برآورند. امروزه مردم برای آثار شفا بخش آبهای معدنی و همچنین ارائه خدمات سلامتی، ماساژ، حمام بخار و سایر خدمات به چشمه‌های آب گرم می روند.
گردشگری ماجراجویی
در چند دهه گذشته سفر به مکان های عجیب و غریبِ دور افتاده محبوب شده است. گردشگران به دنبال فعالیت های هیجان انگیز به کوهنوردی، صعود، پیاده روی، و یا حتی به مکان های دور افتاده در جنگل های بارانی می روند.
گردشگری مذهبی
گردشگران مذهبی به زیارتگاه ها می روند. برای مثال، معتقدین به کلیسای کاتولیک رم به لوردز (محل شهود برنادت)، فاطمه (فاتیما) یا واتیکان در اروپا سفر می کنند. مسلمانان حداقل یکبار در طول زندگی خود به مکه می روند. واراناسی، در کناره‌های رود گنگ، پایتخت معنوی هندوها است.
اکوتوریسم
به تازگی بسیاری از مردم یک نوع گردشگری را انتخاب کرده اند که به محیط زیست آسیب نمی رساند. آنها از مسافرت با هواپیما اجتناب می کنند و یا سوغاتی هایی را که از گیاهان و حیوانات در معرض خطر قرار می گیرند خرید نمی کنند. برخی از برنامه های تعطیلات به گردشگران فرصت می دهند تا در پروژه های زیست محیطی شرکت کنند.
گردشگری ؛ انواع، تاریخچه و اهمیت آن
سوار قایق بادبانی در اِورگلندز
تاریخچه گردشگری
مردم از زمان های قدیم برای لذت بردن سفر کرده اند. در مصر باستان، جشنواره های مذهبی مردم را از کل دره نیل جذب میکرد. یونانیان باستان به طور مرتب به مکان خدایان خود سفر می کردند. رومی ها به یونان، سیسیل و دیگر مکان های امپراتوری سفر میکردند. رومی های ثروتمند خانه های دومی در نزدیکی دریا داشتند که تابستان را در آن جا سپری می کردند.
در طول دوره رنسانس، اروپاییان تحصیل کرده گراند تور را راه انداختند که مسافرتی به چندین کشور اروپایی برای لذت بردن از هنر و معماری و تحصیل علم و فرهنگ بود.
در قرن نوزدهم اختراع موتور بخار باعث شد مردم با قایق و قطار سفر کنند. خدمات مسافرتی منظم از اروپا به آمریکا در قرن بیستم آغاز شد. اختراع خودرو باعث شده است که پیمودن مسافت های بزرگتر با ماشین ممکن شود.
در دهه 1960 رفتن با هواپیما به تعطیلات برای بسیاری از مسافران مقرون به صرفه شد. جامبو جتها از اوایل دهه 1970 توانستند بیش از 400 مسافر را حمل کنند و هزینه های مسافرت به قاره های دیگر را حتی بیشتر کاهش دهند.
اهمیت گردشگری برای کشورها
گردشگری یک صنعت در سراسر جهان است. در بسیاری از کشورها گردشگری بزرگترین منبع درآمد است. گردشگری جهانی با نرخ 4 درصد در سال رشد میکند. گردشگری بین المللی از بداقبالیهای زیادی رنج برده است مانند حملات 11 سپتامبر که اقدامات امنیتی در فرودگاه ها و مسافرت را سخت تر کرده است. سونامی که در سال 2004 آسیای جنوب شرقی را آسیب زد، بیش از 250000 نفر، شامل هزاران گردشگر، را کشت. صنعت گردشگری مشاغلی را ایجاد می کند و ارزهای خارجی را به کشور می آورد. گروه های بسیاری از گردشگری سود می برند: آژانس های مسافرتی، صاحبان فروشگاه ها، فرودگاه ها و خطوط هوایی، هتل ها، رستوران ها و غیره.
با این حال، گردشگری توده ای همچنین می تواند به مشکلات زیست محیطی منجر شود. این نوع گردشگری می تواند سواحل را آلوده کند یا سر و صدا را برای مناطق آرام با خود بیاورد. جاذبه های محبوب گردشگری باید توسط مقامات کنترل شود.
گردشگری ؛ انواع، تاریخچه و اهمیت آن
ملیت گردشگران
تحولات اخیر در گردشگری
در طول سال های گذشته، روندی به سمت کوتاهتر شدن تعطیلات در خلال سال وجود داشته است. مردم دوست دارند چند روزی به مسافرت بروند. اینترنت چگونگی سازماندهی تعطیلات آنها را تغییر داده است. رزرو آنلاین بلیط هواپیما آسان است و قیمت ها اغلب کمتر از آژانسهای مسافرتی است.
گردشگری بین المللی از بداقبالیهای زیادی رنج برده است مانند حملات 11 سپتامبر که اقدامات امنیتی در فرودگاه ها و مسافرت را سخت تر کرده است. سونامی که در سال 2004 آسیای جنوب شرقی را آسیب زد، بیش از 250000 نفر، شامل هزاران گردشگر، را کشت.

آیا استفاده از جوش شیرین، برای موها مفید است؟

از وقتی که شعار "زندگی بدون شامپو" محبوبیت یافته، جوش شیرین نیز به عنوان یکی از جایگزین‌های شامپو معرفی شده است. افرادی که از جوش شیرین برای شستشوی موهایشان استفاده می‌کنند، می گویند این ماده، چربی‌ها را از سرشان زدوده و موهایشان را نرم و درخشان می‌سازد. اما باید توجه داشت استفاده از جوش شیرین برای شستشوی مو، خالی از اشکال نبوده و برخی افراد پس از استفاده‌ی طولانی مدت از آن از بروز مشکل برای موهایشان شکایت کرده‌اند.

پژوهش‌های علمی در این زمینه چه می‌گویند؟

هیچ مدرک علمی، نرم و درخشان کنندگی موها توسط جوش شیرین را تأیید نمی‌نماید. در عوض شواهد علمی زیادی وجود دارد که نشان می‌دهند جوش شیرین موجب آسیب به مو و تحریک پوست می‌گردد.
متوسط pH پوست سر 5.5 و متوسط pH ساقه‌ی مو 3.67 می‌باشد. حفظ این سطح از pH برای سلامت موها ضروری است و این در حالی است که pH جوش شیرین 9 است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مواد یا شامپوهایی که سطح pH بالایی دارند می‌توانند مشکلات زیر را بوجود آورند:
• آسیب به کوتیکول مو (سطحی‌ترین لایه ساقه مو)
• شکسته شدن مو
• مجعد شدن موها
• خارش

همچنین باید توجه داشت که سطح طبیعی pH پوست بدن نیز 5.5 است. یک مطالعه دریافت که صابون آلکالین (9.5 pH)، چربی پوست بدن را به شدت کاهش داده و موجب تحریک و خارش پوست می‌شود.
بیشتر شواهدی که مزایای استفاده از جوش شیرین را تأیید می‌کنند، در حقیقت گزارش‌های فردی است. باید توجه داشت که ممکن است استفاده از جوش شیرین، برای مرتبه‌های اول مزایایی داشته باشد چرا که مواد و شامپوهایی که pH بالایی دارند، چربی‌ها را بهتر از سر می‌زدایند، اما در طولانی مدت با از بین بردن چربی طبیعی پوست و مو موجب تحریک و خارش می‌شوند.

ارزیابی شعار "زندگی بدون شامپو"
شعار "زندگی بدون شامپو" پیشنهاد می‌کند که جوش شیرین را به جای شامپو برای شستشوی سرتان استفاده کرده و برای تنظیم pH پس از استفاده از جوش شیرین سر خود را با سرکه سیب بشویید.

ادعاهایی که مدعیان شعار "زندگی بدون شامپو" مطرح می‌کنند. آیا ادعایشان صحیح است؟ مشکل حرفشان کجاست؟
رقیق کردن جوش شیرین با آب موجب کاهش pH آن می‌شود. خیر با این کار pH کاهش نمی‌یابد، تنها میزان استفاده از جوش شیرین کاهش خواهد یافت.
جوش شیرین چربی سر را می‌زداید. بله استفاده مداوم از جوش شیرین موجب خشکی پوست می‌شود، خصوصاً در مواقعی که از اصلاً از شامپو استفاده نشود.
استفاده از جوش شیرین به همراه سرکه سیب، شوره سر را رفع می‌کند. شاید سرکه سیب خاصیت ضد قارچی دارد، و شوره‌های حاصل از قارچ را درمان می‌کند ولی استفاده از جوش شیرین، سبب خشکی پوست و شوره سر خواهد شد.
سرکه سیب از pH جوش شیرین خواهد کاست. شاید pH سرکه سیب حدود 3 است و این میزان بسیار کمتر از pH طبیعی پوست سر است.

با استفاده از این روش‌ها، pH پوست سرتان متعادل نخواهد شد. در حقیقت وقتی ماده‌ای با pH بالا را به همراه ماده‌ای با pH پایین برای شستشوی سر، به صورت همزمان استفاده کنید، احتمالاً پوست سرتان به سرعت واکنش منفی نشان دهد. اگر می‌خواهید از شعار "زندگی بدون شامپو" تبعیت کنید، این کار را با احتیاط فراوان انجام دهید. قبل از استفاده از جوش شیرین مقدار کمی از آن را بر روی پوست خود امتحان کنید تا از نداشتن حساسیت به آن اطمینان یابید.
در این موارد از شعار "زندگی بدون شامپو" تبعیت نکنید:
• اگر موی خشک یا شکننده دارید.
• اگر موهایتان را رنگ کرده‌اید.
• اگر برای حالت دادن موهایتان از اتو یا سشوار استفاده می‌کنید.
• اگر پوستی حساس دارید.